Τι αλλάζει για ελεύθερους επαγγελματίες και αγρότες σε ασφαλιστικές εισφορές

Μετατίθεται για το 2027 η αύξηση με βάση τον δείκτη μισθών – Πόσο αυξάνονται οι ασφαλιστικές εισφορές το 2026….

σφαλιστικές εισφορές ελευθέρων επαγγελματιών αυτοαπασχολουμένων και αγροτών για το 2026 – Νέο ανώτατο όριο ασφαλιστέων αποδοχών για τον υπολογισμό της μηνιαίας ασφαλιστικής εισφοράς των μισθωτών και των εργοδοτών, με βάση τον πληθωρισμό και το 2026

1.  Εισαγωγή

Μετατίθεται για το 2027 η αύξηση με βάση τον δείκτη μισθών – Πόσο αυξάνονται το 2026

Εκδόθηκε από την Γενική Διεύθυνση Εισφορών του ΕΦΚΑ η εγκύκλιος που αφορά στην παράταση της αναπροσαρμογής των ποσών των ασφαλιστικών εισφορών Μη Μισθωτών για το 2026, βάσει της ετήσιας μεταβολής του Δείκτη Τιμών Καταναλωτή.

Κατά συνέπεια, από την 1η Ιανουαρίου 2026 η αύξηση εισφορών που θα εφαρμοστεί θα κυμαίνεται μεταξύ 2,6% – 2,7% (η φετινή ήταν 2,6%), βασισμένη στον ετήσιο πληθωρισμό του 2025. Οι επιβαρύνσεις που θα προκύψουν το 2026 στις μηνιαίες εισφορές των ελευθέρων επαγγελματιών προς τον ΕΦΚΑ, θα είναι από 6,36€ έως 17,14€ τον μήνα για την μεγαλύτερη.

Από το 2027 και στο εξής οι εισφορές των Ελευθέρων Επαγγελματιών, Αυτοαπασχολούμενων και Αγροτών θα καθορίζονται με βάση τον νέο Δείκτη Μεταβολής Μισθών, που θα οδηγήσει σε μεγαλύτερες αυξήσεις εισφορών από εκείνες που ισχύουν σήμερα.

Συνεπώς, με βάση τον μέσο πληθωρισμό του 2025 θα καθοριστούν:

• το ανώτατο όριο ασφαλιστέων αποδοχών και
• για τον υπολογισμό της μηνιαίας ασφαλιστικής εισφοράς των μισθωτών και των εργοδοτών οι αυξήσεις στις ασφαλιστικές εισφορές των μη μισθωτών και για το 2026, σύμφωνα με σχετική τροπολογία που κατατέθηκε στη Βουλή, οποία έχει ως εξής:

«1. Η καταληκτική ημερομηνία των προθεσμιών

• του πρώτου εδαφίου περ. α) παρ. 2 του άρθρου 5 του ν. 4387/2016 (Α 85), περί του ανώτατου ορίου ασφαλιστέων αποδοχών υπαλλήλων του Δημοσίου,
• του πρώτου εδαφίου υποπερ. γδ’ περ. γ παρ. 2 του άρθρου 35 του ίδιου νόμου, περί αύξησης των των ασφαλιστικών κατηγοριών για εφάπαξ παροχή,
• του πρώτου εδαφίου παρ. 2 του άρθρου 38 του ίδιου νόμου, περί του ανώτατου ορίου ασφαλιστέων αποδοχών μισθωτών και εργοδοτών του ιδιωτικού Τομέα,
• του πρώτου εδαφίου παρ. του άρθρου 39 του ίδιου νόμου, περί αύξησης των ασφαλιστικών κατηγοριών των αυτοτελώς απασχολουμένων και ελεύθερων επαγγελματιών,
• του πρώτου εδαφίου παρ. 4 του άρθρου 40 του ίδιου νόμου, περί αύξησης των ασφαλιστικών κατηγοριών των ασφαλισμένων π. ΟΓΑ,
• του πρώτου εδαφίου παρ. του άρθρου 41 του ίδιου νόμου, περί αύξησης των εισφορών για υγειονομική περίθαλψη και
• του πρώτου εδαφίου παρ. 5 του άρθρου 97 του ίδιου νόμου, περί αύξησης των εισφορών για επικουρική ασφάλιση, μετατίθεται για 31η Δεκεμβρίου 2026.»

Συνεπώς παρατείνεται για ένα έτος η έναρξη της χρήσης του Δείκτη Μισθών για την όποια μελλοντική αναπροσαρμογή των σχετικών εισφορών και έτσι οι εισφορές θα αυξηθούν κατά 2,6% το 2026, καθώς σε αυτά τα επίπεδα αναμένεται να υπολογιστεί ο μέσος πληθωρισμός του 2025.

Οριστικές αποφάσεις για τον πληθωρισμό του 2025 θα ληφθούν από το Υπουργείο Οικονομικών, μέχρι τις 15 Ιανουαρίου 2026 και εν συνεχεία το Υπουργείο Εργασίας, να καθορίσει :

• το ανώτατο όριο ασφαλιστέων αποδοχών για τον υπολογισμό της μηνιαίας ασφαλιστικής εισφοράς των μισθωτών και των εργοδοτών
• το ποσοστό αύξησης των εισφορών και ο e-ΕΦΚΑ να δημοσιεύσει τον πίνακα με τις αναπροσαρμοσμένες ασφαλιστικές κατηγορίες για
• κύρια και επικουρική ασφάλιση,
• υγειονομική περίθαλψη καθώς και
• των εφάπαξ παροχών,
• επιπρόσθετα για τους αγρότες, τον λογαριασμό αγροτικής εστίας.

2.  Ανώτατο όριο ασφαλιστέων αποδοχών για τον υπολογισμό της μηνιαίας ασφαλιστικής εισφοράς των μισθωτών και των εργοδοτών

2.1.         Εισαγωγή – νομοθετικό πλαίσιο

Το ανώτατο όριο ασφαλιστέων αποδοχών για τον υπολογισμό της μηνιαίας ασφαλιστικής εισφοράς των μισθωτών και των εργοδοτών, ορίζεται από το πρώτο εδάφιο της παρ. 2 του άρθρου 38  του ν.4387/2016, όπως ισχύει και είχε προσδιοριστεί για το 2025 στο ποσό των 7.550,49€, αναπροσαρμοζόμενο με διαπιστωτική πράξη του Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, κατά το ποσοστό μεταβολής του μέσου ετήσιου γενικού δείκτη τιμών καταναλωτή του προηγούμενου έτους.

Συνεπώς

• παρατείνεται για ένα έτος η έναρξη της χρήσης του Δείκτη Μισθών για την όποια μελλοντική αναπροσαρμογή του σχετικού ανώτατου ορίου και έτσι το ανώτατο όριο ασφαλιστέων αποδοχών για τον υπολογισμό της μηνιαίας ασφαλιστικής εισφοράς των μισθωτών και των εργοδοτών θα αυξηθεί κατά 2,6% το 2026, καθώς σε αυτά τα επίπεδα αναμένεται να υπολογιστεί ο μέσος πληθωρισμός του 2025.

2.2.         Ανώτατο όριο ασφαλιστέων αποδοχών για τον υπολογισμό της μηνιαίας ασφαλιστικής εισφοράς των μισθωτών και των εργοδοτών

Το ανώτατο όριο ασφαλιστέων αποδοχών για τον υπολογισμό της μηνιαίας ασφαλιστικής εισφοράς των μισθωτών και των εργοδοτών εκτιμάται το 2025 στο ποσό των 7.746,80€.

3.  Εισφορές ελευθέρων επαγγελματιών και αυτοαπασχολουμένων (άρθρο 39 ν.4387/2016) από 1.1.2026

3.1.         Επιλογή ασφαλιστικής κατηγορίας

Με τις διατάξεις του Ν.4670/2020 θεσπίστηκε νέο πλαίσιο εισφορών για μη μισθωτούς ασφαλισμένους, Ελεύθερους Επαγγελματίες, Αυτοαπασχολούμενους και Αγρότες για την Κύρια και Επικουρική Ασφάλιση και για την Εφάπαξ Παροχή. Από 1/1/2020 δημιουργήθηκαν ασφαλιστικές κατηγορίες ανά κλάδο με συγκεκριμένα ποσά.

• Η κατάταξη σε μία από τις κατηγορίες είναι υποχρεωτική και γίνεται με ελεύθερη επιλογή μετά από υποβολή ηλεκτρονικής αίτησης.
• Η επιλογή ασφαλιστικής κατηγορίας είναι ανεξάρτητη για κάθε Κλάδο Ασφάλισης.
• Το δικαίωμα επιλογής ασκείται από υποχρεωτικά και προαιρετικά ασφαλισμένους.
• Η δυνατότητα επιλογής ασφαλιστικής κατηγορίας ανανεώνεται ετησίως.
• Διαμορφώνεται νέο ανώτατο όριο εισφορών.

Μέσω της ηλεκτρονικής υπηρεσίας δύνανται οι

• ελεύθεροι επαγγελματίες,
• αυτοαπασχολούμενοι,
• αγρότες και οι
• έχοντες παράλληλη ασφάλιση

να επιλέξουν την ασφαλιστική κατηγορία κατάταξής τους για το έτος 2025, η οποία θα πρέπει να ολοκληρωθεί μέχρι έως και την Παρασκευή 30/01/2026.

Για τη χρήση της υπηρεσίας απαιτείται η ταυτοποίησή τους με τους κωδικούς Taxis και του ΑΜΚΑ.

3.2.         Κύρια ασφάλιση – Υγειονομική περίθαλψη

Με την αναβολή εφαρμογής του δείκτη μισθών για την αναπροσαρμογή των εισφορών, οι εισφορές των μη μισθωτών, δηλαδή των ελεύθερων επαγγελματιών και αυτοαπασχολουμένων ενδεικτικά  γιατρών, φαρμακοποιών, δικηγόρων, μηχανικών, συμβολαιογράφων, δικαστικών επιμελητών κλπ, και των αγροτών, θα αυξηθούν με το ποσοστό του πληθωρισμού του 2025, που εκτιμάται στο 2,6%.

Στο σύνολο των μηνιαίων εισφορών των ελεύθερων επαγγελματιών και αυτοαπασχολουμένων προστίθεται και μηνιαία εισφορά 10 ευρώ υπέρ ανεργίας, που μένει σταθερή.

Με την αύξηση κατά 2,6%, οι νέες μηνιαίες ασφαλιστικές εισφορές των ελεύθερων επαγγελματιών και αυτοαπασχολουμένων για τον κλάδο κύριας ασφάλισης, μαζί με τα 10 ευρώ της εισφοράς ανεργίας, διαμορφώνονται από 1/1/2026 ως εξής:

3.3.         Η επιλογή της κατηγορίας και η επίπτωση στην σύνταξη, του ασφαλισμένου.

Στο ισχύον σύστημα κάθε ασφαλιστική κατηγορία των ελευθέρων επαγγελματιών αντιστοιχεί σε συντάξιμες αποδοχές μισθωτού.

Έτσι, έχουμε την παρακάτω αντιστοίχιση, κατηγορίας και ύψους συντάξεων:

Από τα παραπάνω προκύπτει ότι η χαμηλότερη κατηγορία αντιστοιχεί σε χαμηλόμισθο εργαζόμενο, ενώ ακόμη και η υψηλότερη δεν «χτίζει» σύνταξη υψηλών εισοδημάτων, αλλά σύνταξη μέσου στελέχους.

Με άλλα λόγια, το σύστημα θέτει από μόνο του ένα ταβάνι στις μελλοντικές παροχές, ανεξάρτητα από το πόσο υψηλές εισφορές πληρώνει κάποιος.

Η σύνταξη υπολογίζεται με βάση τον μέσο όρο των εισφορών από το 2002 μέχρι τη συνταξιοδότηση. Αυτό σημαίνει ότι κρίσιμες είναι οι επιλογές των πρώτων και μεσαίων ετών ασφάλισης, ενώ οι αλλαγές κατηγορίας λίγο πριν από τη σύνταξη δεν είναι μεν αδιάφορες επηρεάζουν όμως λιγότερο το τελικό αποτέλεσμα της δικαιούμενης σύνταξης.

Ενδεικτικό παράδειγμα:

Ασφαλισμένος που παραμένει σταθερά στην 6η κατηγορία μπορεί να φτάσει σύνταξη περίπου 1.470€.

Αν επιλέξει τα τελευταία 5 έτη ασφάλισης επιλέξει  την 1η κατηγορία, η σύνταξη μειώνεται περίπου στα 1.300€. Η διαφορά των 170 περίπου ευρώ τον μήνα στην σύνταξη δεν είναι προσωρινή, αλλά διαρκεί σε όλη τη συνταξιοδοτική ζωή, του ασφαλισμένου.

3.4.         Επισημάνσεις για την επιλογή κατηγορίας που κάνουν οι ελεύθεροι επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενοι κάθε χρόνο (Ιανουάριος).

Η επιλογή της κατηγορίας φυσικά επηρεάζει στο ύψος της σύνταξης που θα λάβουν όταν συμπληρώνουν τις σχετικές προϋποθέσεις.

Αν δεν επιλέξουμε νέα κατηγορία παραμένουμε σ΄ αυτήν που καταβάλαμε το προηγούμενο έτος.

Κρίνεται σκόπιμο να γίνουν κάποιες επισημάνσεις, όπως:

• Η επιλογή της ασφαλιστικής κατηγορίας πρέπει να γίνεται με βασικό κριτήριο την δυνατότητα να μπορεί ο επαγγελματίας οικονομικά να ανταποκριθεί, και όχι από την επιθυμία να λάβει σε υψηλότερη σύνταξη επιλέγοντας υψηλή κατηγορία χωρίς αντίστοιχη οικονομική δυνατότητα, γιατί αυτό θα έχει την δυσάρεστη συνέπεια σώρευσης οφειλών που θα δημιουργήσουν πρόβλημα στην συνταξιοδότησή του.
• Η κατηγορία που έχουμε επιλέξει τον Ιανουάριο επηρεάζει ευθέως το κόστος των πλασματικών, στην περίπτωση που θα προβούμε σε εξαγορά εντός του ίδιου έτους.

Η αλλαγή (μείωση) κατηγορίας πριν την εξαγορά πλασματικών είναι σύνηθες φαινόμενο, προκειμένου να περιορισθεί το κόστος των πλασματικών.

• Από την υποβολή της αίτησης συνταξιοδότησης, η εισφορά ανά μήνα (κλάδου κύριας σύνταξης) προσαυξάνεται με ειδικό πόρο 50% ή (κλάδου κύριας σύνταξης και επικούρησης) με πόρο 40% αντίστοιχα.

Η υψηλή ασφαλιστική κατηγορία (εργαζόμενου συνταξιούχου) πέραν της επιβάρυνσης αντίστοιχα με υψηλότερο πόρο έχει περιορισμένη ανταπόδοση, όταν ο απασχολούμενος συνταξιούχος διακόψει την απασχόληση και ζητήσει την προσαύξηση της σύνταξης με τον χρόνο ασφάλισης μετά την συνταξιοδότηση. Και ο μη ανταποδοτικός πόρος δεν έχει καμία απολύτως ανταπόδοση στην σύνταξη.

• Η σύνταξη υπολογίζεται με τον μέσο όρο των εισφορών (που μετατρέπονται σε αποδοχές) από το 2002 μέχρι την συνταξιοδότηση.

Συνεπώς ο υπολειπόμενος για συνταξιοδότηση χρόνος ασφάλισης είναι περιορισμένος, η αλλαγή (υψηλότερη ή χαμηλότερη ασφαλιστική κατηγορία), πολύ λίγο επηρεάζει το ύψος της σύνταξης.

3.5.            Εισφορές Επικουρικής ασφάλισης

Κατά 2,6% αυξάνονται από 1.1.2026 και οι μηνιαίες εισφορές επικουρικής ασφάλισης και εφάπαξ για τους γιατρούς, τους δικηγόρους και τους μηχανικούς και προαιρετικά, για λοιπούς ελευθέρους επαγγελματίες και αυτοαπσχολούμενους..

Οι νέες μηνιαίες εισφορές επικουρικής ασφάλισης που έχουν υποχρέωση να καταβάλλουν οι αυτοαπασχολούμενοι δικηγόροι και μηχανικοί αναμένεται να διαμορφωθούν από 1.1.2026 ως εξής:

3.7.         Παραδείγματα

1. Έμπορος που έχει επιλέξει την 3^η κατηγορία θα καταβάλλει εισφορές το 2026 σε σύγκριση με το 2025, ανά κλάδο τα εξής:

2. Ιατρός που έχει επιλέξει την 3^η κατηγορία θα καταβάλλει εισφορές το 2026 σε σύγκριση με το 2025, ανά κλάδο τα εξής:

3. Δικηγόρος ή Μηχανικός που έχει επιλέξει την 3^η κατηγορία θα καταβάλλει εισφορές για κύρια σύνταξη, υγειονομική περίθαλψη, επικουρική σύνταξη και για εφάπαξ παροχές, από 1/1/2026 σε σύγκριση με το 2025, ανά κλάδο τα εξής:

4. Νέος Οικονομολόγος, που διανύει τον πρώτο χρόνο από την έναρξη της δραστηριότητάς της ως αυτοαπασχολούμενος, από 1/1/2026 θα καταβάλει την εισφορά της ειδικής κατηγορίας

5. Νέος μηχανικός, που διανύει το δεύτερο χρόνο από την έναρξη της δραστηριότητάς της ως αυτοαπασχολούμενη, θα καταβάλει την εισφορά της ειδικής κατηγορίας για κύρια σύνταξη, υγειονομική περίθαλψη, επικουρική σύνταξη (1^η κατηγορία) και εφάπαξ (1^η κατηγορία), από 1/1/2026 σε σύγκριση με 2025, τα εξής:

4.  Εισφορές αγροτών (άρθρο 40 ν.4387/2016) από 1.1.2026

4.1.         Κύρια ασφάλιση – Υγειονομική περίθαλψη

Για τους αγρότες οι νέες εισφορές μετά την αύξηση κατά 2,6%  του 2026 διαμορφώνονται όπως πίνακας:

4.12        Παράδειγμα

Αγρότης έχει επιλέξει την 3^η κατηγορία και από 1.1.2026 θα καταβάλει σε σύγκριση με το 2025 τα εξής:

Μετά την έκδοση της υπουργικής διαπιστωτικής απόφασης και την κοινοποίηση πινάκων από τον e-ΕΦΚΑ, θα αρχίσει η επιλογή ασφαλιστικής κατηγορίας από τος ελεύθερους επαγγελματίες, αυτοαπασχολούμενους και αγρότες καθώς και κατηγορίας επικουρικής σύνταξης και εφάπαξ από μισθωτούς μηχανικούς και έμμισθους δικηγόρους και η οποία θα πρέπει να ολοκληρωθεί μέχρι έως και την Παρασκευή 30/01/2026.

Ο Λιάζος Ι. Παλαιολόγος Οικονομολόγος – Σύμβουλος Εργασιακών & Ασφαλιστικών